Watykan, czyli jak rodziło się chrześcijaństwo w Europie.
Watykan najmniejsze na świecie państwo, którego granice zostały wyznaczone w Traktatach Laterańskich w 1929r. To nowoczesna wersja Państwa Kościelnego które rządziło we Włoszech aż do 1861 r. Powierzchnia państwa to 0,44 km2 w skład państwa wchodzą : Plac Świętego Piotra, Muzea Watykańskie wraz z ogrodami, budynki administracyjne, większość z tych terenów ogrodzona jest murami watykańskimi na których straży stoi Gwardia Szwajcarska. Watykan pod swoimi rządami posiada też posiadłości ekstetytorialne są to : 3 Bazyliki Większe oraz 8 kościołów na terenie Rzymu a także Castel Gandolfo niedaleko Rzymu. Na co dzień mieszka tu około 1000 mieszkańców, jednak pracowników jest znacznie więcej ponieważ Watykan ma swoją pocztę, rozgłośnię radiową , telewizję oraz sztab księży, historyków, pracowników, pilnujących porządków i pomagających prowadzić państwo Biskupowi Rzymu- Papieżowi Franciszkowi. Mieszkańcy posiadający obywatelstwo watykańskie otrzymują paszport potwierdzający to, nie tracąc przy tym swojego macierzystego pochodzenia. Obywatelstwa w Watykanie nie dziedziczy się, otrzymuje się dzięki pracy lub pełnionych obowiązków. Małżonkowie obywateli i ich dzieci również otrzymują paszporty i obywatelstwo, warunkiem jednak jest posiadanie rodziny w rozumieniu kościoła, czyli poprzez ślub kościelny itd.
Początki chrześcijaństwa
Święty Piotr – pierwszy papież, święty kościoła, męczennik. Zmarł prawdopodobnie w 64 lub 67 roku w Rzymie. NA terenie dzisiejszej Bazyliki Świętego Piotra.
Cesarz Neron nie słynął z dobrej sławy podczas swoich rządów i przepychu jakim raczył się otaczać. Podobnie było tym razem, kiedy spalił slumsy, oczyszczając teren pod budowę swojego nowego pałacu. Niestety ogień rozprzestrzenił się w takim tempie, że nie udało się go zatrzymał i spłonęło prawie całe miasto. Cesarz pilnie potrzebował kozła ofiarnego. Znalazł go w osobie Świętego Piotra. Idealnie nadawał się na kozła ofiarnego ponieważ w czasach wiary w wielobóstwa i mitologii, głosił słowo Boże o jednym Bogu. Uznawany był za heretyka. Chrześcijan w cesarstwie rzymskim było niewielu jeśli początkowo w ogóle byli. Cesarz nakazał ukrzyżowanie Piotra na wzgórzu Janikulum, ten jednak poprosił by zawisł głową w dół ponieważ nie czuł się godzien by umierać w ten sam sposób co Jezus. W miejscu dzisiejszej Bazyliki znajdował się kiedyś cyrk, już za czasów cesarza Kaliguli jak i Nerona, odbywały się tam najbardziej krwawe walki. Znajdował się tam też cmentarz gdzie chowano m.in zabitych tam chrześcijan. Stąd też miejsce pochówku Świętego Piotra – skały w tym właśnie miejscu. Początkowo grobem opiekowali się chrześcijanie, którzy postawili płot odgradzający grób od innych. Najpierw drewniany, potem murowany cmentarz. Władze rzymskie zakazywały wchodzenia na teren cmentarz.
Cesarz Konstantyn
Wszystko zaczyna zmieniać się w VI wieku kiedy do Cesarzem zostaje Konstantyn Wielki, syn Świętej Heleny. Doprowadza do zrównania religii chrześcijańskiej z obecnie panującymi wierzeniami mitologicznymi. W zaledwie jedno stulecie religia chrześcijańska staje się religią dominującą.
Święta Helene sprowadza do Rzymu święte schody, które znajdują się przy Bazylice Św. Jana na Lateranie.
Bazylika Sw. Jana na Lateranie do czasu wybudowania Bazyliki Świętego Piotra, jest najważniejszym Kościołem chrześcijańskim. Do XVI wieku tam mieszkali i odprawiali msze święte papieże.
Święte Schody
Są to schody, zgodnie z tradycją po których Chrystus szedł do Poncjusza Piłata po wyrok śmierci. Tradycja rzymska mówi, że schody te zostały sprowadzone do Rzymu przez Świętą Helenę w roku 326. Schody posiadają 28 stopni , obecnie przykrytych deskami, w celu uniknięcia zadeptania. Pątnicy poruszają się po nich wyłącznie klęcząc i modląc się przy tym. Na ostatnim stopni pielgrzymi mogą dotknąć oryginalny fragment schodów by potem pocałować palce którymi je dotknęli. Po wejściu schodami do góry, za okratowanym oknem znajduje się kaplica Św. Wawrzyńca ( Lorenzo) którego Cesarz Walerian polecił upiec na rożnie. Jest to prywatna kaplica papieży, którzy rezydowali na Lateranie do 1305 r. Stąd w obawie przed Saracenami przenieśli się do Perugii a następnie do Awinionu.
Bazylika Świętego Jana na Lateranie
Pierwsza z czterech Bazylik Większych ( Świętego Piotra , Matki Bożej Większej i Św. Pawła za Murami) Pierwszy Kościół Powszechny wybudowany w Rzymie. Wcześniej Kościołów murowanych w ogóle nie było, oprawiano msze w tajemnicy, na łonie natury czy w domach. Jeśli chrześcijanie musieli się ukrywać zdarzało się, że msze odprawiano w katakumbach w tzw. Kościołach katakumbowych. Kiedy w 313 r. Cesarz Konstantyn mianował I edyktem mediolańskim zrównanie religii , natychmiast przekazał rezydencję cesarską na pierwszą siedzibę papieży.
Pierwszy znacznie mniejszy od dzisiejszego dwukrotnie spłonął i ostatecznie uległ z zniszczeniu podczas trzęsienia ziemi w 1603 r. Wtedy to przebudowano Bazylikę w formie takiej jak możemy oglądać dzisiaj. We wnętrzu znajduje 12 pełnowymiarowych figur apostołów wykonanych z marmuru. We wnętrzu Bazyliki znajdują się relikwie w postawi głów Św. Piotra i Św. Pawła oraz stół przy którym Jezus miał spożywać ostatnią wieczerzę.
Warto wiedzieć
Lateran jest miejscem gdzie nowy papież odprawia swoją pierwszą Mszę Święta
To właśnie tutaj papieże są zobowiązani do odprawiania Mszy Świętych podczas najważniejszych uroczystości kościelnych.
W 1992 sycylijska mafia podstawiła samochód z bombą w celu nastraszenia Papieża Jana Pawła II w Wielką Środę, wiedząc o tym, że zgodnie z tradycją papież podczas Wielkiego Tygodnia mieszka na Lateranie. Przyznali się do zamachu, tłumacząc , że nie chcieli skrzywdzić papieża, jednak dać mu do zrozumienia , żeby nie mieszał się w ich sprawy, po krytycznych uwagach jakie wygłosił na ich temat pielgrzymując tego roku po Sycylii.
Bazylika Matko Bożej Większej
Wybudowanie Bazyli Matko Bożej Większej lub Śnieżnej jak jest nazywana jest ściśle związane z legendą snu Papieża Liberiusza. Papieżowi Liberiuszowi i rzymianinowi objawiła się Matka Boża we śnie i nakazała wybudować kościół w miejscu gdzie znajdą śnieg. W Rzymie dziś i wtedy w sierpniu nie można było spotkać śniegu ze względu na upały panujące o tej porze roku. Jednak w nocy z 4/5 sierpnia 352 r. spadł śnieg. Widząc to papież i rzymianin nie mieli wątpliwości iż sen się spełnił. Papież natychmiast wydał rozkaz wydzielenia terenu pod nową Bazylikę i rozpoczęto budowę. Dzisiejszy kształt zawdzięcza licznym przebudowom.
Warto wiedzieć
Każdego roku 5 sierpnia odbywa się tu uroczysta procesja podczas której rozsypywane są płatki białych róż na wspomnienie snu i śniegu
We wnętrzu w absydzie znajduje się wyjątkowa mozaika z XIII wieku ukazująca Matkę Boską jako bizantyjską księżniczkę (wejście 5 euro/os po uzbieraniu odpowiedniej ilości osób)
W XV wieku cały sufit pokryto złotem podarowanym przez królową Isabelę Kastylijską i jej męża króla Ferdynanda Aragońskiego. Złoto to zostało przywiezione przez Krzysztofa Kolumba z Nowego Świata.
Znajduje się tu grób Lorenzo Berniniego , słynnego artysty.
Kolumna znajdująca się przed kościołem pochodzi z Forum Romanum . W 1615 dodano do niej Figurę Matki Boskiej z dzieciątkiem Jezus wykonaną z brązu.
Bazylika Świętego Pawła za Murami
Wybudowana za czasów Cesarza Konstantyna, w miejscu męczeńskiej śmierci Św. Pawła. Znajduje się tutaj grób świętego, o czym informuje marmurowa tablica pod ołtarzem. We wnętrzu znajduje się też łańcuch na którym trzymał go rzymski żołnierz podczas aresztu domowego. Święty Paweł zginął śmiercią męczeńską poprzez ścięcie głowy.
W Bazylice znajdują się medaliony z podobiznami wszystkich dotychczasowych papieży pełniących funkcję oficjalnie ( w historii zdarzały się podwójne wakaty, nieoficjalne pontyfikaty więc ostateczna liczba papieży nie jest zgodna). Legenda głosi, że kiedy zostanie wypełniony ostatni medalion nastąpi koniec świata.
Ówczesna Bazylika została odbudowana po ogromnym i doszczętnym pożarze 15 lipca 1823 r podczas prac remontowych. Oczy całego świata skierowane były na Bazylikę, mniej więcej tak samo jak tegoroczny pożar Katedry Notre Dame. Do odbudowy Bazyliki dołożył się cały świat. Najhojniej wspomogli odbudowę Rosjanie- Car Rosji Mikołaj I. Przekazał 2 pełne wagony złota, alabastru i malachitu. Z alabastru zostały wykonane unikatowe witraże w oknach bazyliki.
Bazylika Świętego Piotra opis tutaj.
Każda z 4 Bazylik Większych posiada Drzwi Święte, których przekroczenie daje możliwość odpustu zupełnego w roku jubileuszowym. Tradycję tę rozpoczął Papież Bonifacy VIII w 1300 roku który obiecał odpust zupełny wszystkim pielgrzymom, który w tym czasie i w kolejne jubileusze nawiedzą grób Św. Piotra. Był to krok milowy do uznania Rzymu jako centrum chrześcijaństwa w Europie.
Rok Święty ostatnio miał miejsce w 2016 i Papież Franciszek nazwał go Nadzwyczajnym rokiem Miłosierdzia. Kolejny powinien nastąpić za 4 lata.
W Roku Jubileuszowym Papież podczas specjalnego rytuału otwiera przy pomocy młotka Drzwi Święte i jako pierwszy przechodzi przez nie. Następnie wszystkie Bazyliki w ten sam sposób otwierają swoje drzwi i pielgrzymi mają tą wyjątkową sposobność do przekroczenia drzwi które na co dzień, sa nie tylko zamknięte ale i zamurowane.
Audiencja
Audiencja generalna odbywająca się na Placu Świętego Piotra lub w Auli Pawła VI w zależności od pory roku. Ma miejsce w każdą środę ( z wyłączeniem dni kiedy Papież ma urlop, podróże służbowe, święta itp.) o godz. 10.00 . Warto być znacznie wcześniej by zając dobrze miejsca, przejść przez kontrolę bezpieczeństwa i warto mieć na uwadze, że Papieżowi Franciszkowi zdarza się zaczynać znacznie wcześniej niż o godz. 10 .00 😊
Papież najpierw przejeżdża wokół placu z Papa Mobile pozdrawiając wiernych, nierzadko całując dzieci spotkane po drodze. Nie sądzę by była osoba na której blisko papieża na wyciągnięcie ręki nie zrobiłaby wrażenia. Dla każdego jest to ogromne przeżycie i warto choć raz wziąć w nim udział.
Papież głosi słowo po Włosku , po czym księża tłumaczą je na ojczyste języki, zazwyczaj kazanie czytane jest w języku: angielskim, hiszpańskim, niemieckim, polskim, francuskim, ale zdarzą się inne języki jeśli grupa zgłosi swój przyjazd z dalekiego zakątka świata, specjalnie dla nich zostaje tłumaczone kazanie i wyczytane zostają zgłaszane grupy, jako pielgrzymki np. z Polski, Kanady, Austrii itd. Na zakończenie spotkania Papież symbolicznie święci wszystkie dewocjonalia i przedmioty religijne jakie wierni przynoszą ze sobą na plac.
Zwyczaj cotygodniowych spotkań z wiernymi jest stosunkowo młody, ponieważ dopiero w 1930 roku wprowadził go Papież Pius XI. Tuż po odzyskaniu niepodległości przez Stolicę Apostolską ( Traktat Laterański z 15.02.1929r.). Po upadku Państwa Kościelnego papieże zostali tak jakby więźniami Watykanu, poprzez rzadką możliwość spotykania z wiernymi. Watykan był jako integralna część Królestwa Włoch z dużą dozą autonomii jednak nie był wolnym państwem jak miało to miejsce wcześniej. Papież Pius XI był niezwykle energicznym i lubiącym wielkie celebracje. Jubileusze i lata nadzwyczajne nabrały innego wymiaru, do tego stopnia, że konieczne okazały się cotygodniowe spotkania. Bardzo pomocna w procesie popularyzacji audiencji była radiofonizacja a w późniejszych latach i telewizja. W chwili obecnej Watykan posiada własną telewizję i rozgłośnie radiową , zatrudniając setki osób związanych z realizacją wizji, dźwięku, reporterów, fotografów kamerzystów czy dźwiękowców.
Papież
Papież Franciszek a właściwie Jorge Mario Begoglio urodzony 17.12.1936 pochodzi z Argentyny. Biegle mówi w języku hiszpańskim, włoskim, angielskim , francuskim i niemieckim.
Jest pierwszym papieżem z kontynentu amerykańskiego i zaraz pierwszym spoza Europy od czasu Grzegorza III w XVI wieku.
Swój pontyfikat rozpoczął 13 marca 2013 roku.
Papa Francesco pochodzi z Argentyny choć posiada włoskie korzenie. Rodzice z pochodzenia są Włochami, jest jednym z piątki dzieci. W wieku 21 lat rozpoczął naukę w seminarium, następnie wstąpił do zakonu jezuitów i tam dalej kształcił się. Jest pierwszym zakonnikiem jezuitą piastującym stanowisko biskupa Rzymu. Przez kilka lat pełnił posługę w Niemczech, stąd bardzo dobrze zna język niemiecki. Następnie mieszkał i pracował w Cordobie w Hiszpani. Wrócił do Buenos Aires gdzie został biskupem. W 2001 r. Jan Paweł II wyniósł go do godności kardynalskiej. 13 marca w drugim konklawe , w piątym głosowaniu został wybrany Papieżem.
Wybór imienia podyktowany został ideą życia Św. Franciszka z Asyżu. Pomoc ubogim i biednym. Co jak można zauważyć jest papieżowi bliskie.
Po wyborze na biskupa Rzymu i spełnieniu swoich pierwszych obowiązków, pierwszym miejscem do jakiego się skierował była Bazylika Matko Bożej Większej. Jest ona dla niego szczególnie ważna i sentymentalna za sprawą Ignacego Loyoli – założyciela zakonu jezuitów, który to swoją pierwszą Mszę Świętą odprawiał właśnie w tym kościele.
W pierwszą niedzielę miłosierdzia swojego pontyfikatu 27 IV 2014 kanonizował 2 świętych
Jana XXIII oraz Papieża Polaka – Jana Pawła II.
Papież Franciszek jest nadzwyczaj skromny, nie mieszka w Pałacu Apostolskim jak jego poprzednicy, tylko w Domus Sanctare Mathae – pięciopiętrowy budynek na terenie Watykanu przy ogrodach watykańskich, wraz z innymi księżmi i klerykami. Mając trochę szczęścia można zauważyć jak wchodzi lub opuszcza budynek z tarasu widokowego w Bazylice Świętego Piotra. Ja miałam kiedyś taką okazję, jednak zdjęcia nie zdążyłam zrobić ☹ 😊 .
Warto wiedzieć
Zerwał z tradycją nadawania tytułów honorowych np. prałata honorowego.
Po Watykanie porusza się pieszo ( co widać z tarasu widokowego) lub samochodem VW należącym do żandarmerii watykańskiej .
Nie jeździ luksusowymi samochodami podczas podróży służbowych.
Na przywitanie z wiernymi mówi Dzień Dobry.
Wiernych pozdrawia tylko w języku włoskim.
Nie śpiewa podczas Mszy Świętej .
Jego Pierścień Rybaka nie jest złoty, tylko pozłacany.
Podobno sam wykonuje swoje telefony, nie prosi o to swojego sekretarza.
Papież jest pod stałą ochroną Gwardii Szwajcarskiej.
Gwardia Szwajcarska
Najbardziej elitarna straż przyboczna na świecie. W jej szeregach powołanych jest 135 żołnierzy na służbie wyłącznie Szwajcarów, przeszkolonych w Armii Szwajcarskiej.
Tradycja Szwajcarów w armii sięga czasów Papieża Juliusza II, który to z obawy przed zamachem powołał armię z kraju neutralnego w 1505 r. XVI wiek to czas kiedy w Rzymie i Watykanie powstają najdoskonalsze budowle. Najwybitniejszy architekci świata pracują nad upiększaniem wnętrz i projektowaniem ich. Jednak jest to również czas kiedy to papieże są bardziej zepsuci ze wszystkich czasów. Otaczają się luksusem, przepychem nierzadko kobietami. Czas największej chlub i słabości człowieka jest przewrotnie czasem dzięki któremu dziś tak chętnie pielgrzymujemy oglądać te wszystkie wspaniałości i niesamowity kunszt ludzkiej pracy i umiejętności. W tym czasie powstaje Bazylika Św. Piotra, Kaplica Sykstyńska, Muzea Watykańskie itd. Papież Juliusz II powołał gwardię jako prywatną ochronę. Stworzył najmniejszą armię świata, złożoną z wybitnych żołnierzy doskonale przeszkolonych.
1520 r jest rokiem kiedy to doszło do największej masakry z udziałem gwardii szwajcarskiej, zginęło 120 żołnierzy by uchronić Papieża Klemensa . Udało mu się uciec dzięki tajnemu przejściu z Watykanu do Zamku Anioła – tunelem o długości 1 km z IX wieku Passetto di Borgo.
Każdego roku 6 maja ma miejsce oficjalna uroczystość , zamknięta przed publicznością ,kiedy to Papież przyjmuje w szeregi nowych żołnierzy a ci składają oficjalną przysięgę.
Warto wiedzieć :
Kłamstwem jest jakoby Michał Anioł projektował ich strój. Przez 4 wieki ulegały licznym zmianom i trendom. Obecny kształt uzyskały w 1910-1925 r. zaprojektował je przywódca gwardii – Jules Repond. Kolory zaś są niezmienne od czasu pontryfikatu Papieża Klemensa z rody Medyceuszy, które były barwami tego rodu właśnie.
Stroje mogą nosić tylko w Watykanie i w Szwajcarii. Podczas podróży czy poruszania się po Rzymie zobowiązani są nosić garnitur.
Codziennym uzupełnieniem stroju jest rapier lub broń, podczas parad i uroczystości noszą halabardy.
Aby zostać gwardzistom trzeba spełnić szereg wymogów
m.in. mężczyzna, kawaler , bezdzietny w wieku 19- 35 lat
wzrost min. 174 cm
obywatelstwo szwajcarskie
wyznanie rzymsko-katolickie
min. Średnie wykształcenie
początkujący gwardzista otrzymuje średnie wynagrodzenie włoskiego nauczyciela (niezbyt duże)
służba trwa od 2 do 25 lat
może wziąć ślub po min. 5 latach służby i otrzymaniu stopnia kaprala